Wsparcie pacjenta w terapii

Wybierz kategorię, która Cię interesuje

Dieta

Czy wiesz, że w przypadku 30% nowotworów istnieje związek między sposobem odżywiania a rozwojem choroby?
Zależnie od tego jaką żywność będziemy wybierać, może ona zwiększać lub zmniejszać ryzyko nowotworu.

Do czynników, które zwiększają ryzyko rozwoju raka zaliczamy także:

  • palenie tytoniu
  • nadmiar alkoholu
  • otyłość
  • mała aktywność fizyczna

Dietę, którą można stosować w trakcie profilaktyki jest dieta antynowotworowa, której celem jest zapobiegać zachorowaniu na raka u osoby zdrowej. Pamiętajmy, że nasz organizm jest złożonym mechanizmem, na który wpływ ma wiele czynników, dlatego też należy wziąć pod uwagę, iż stosowanie wyłącznie diety antyrakowej sprawi, że nie zachorujemy.
Produkty roślinne, warzywa i owoce wytwarzają specjalne substancje, tzw. związki fitochemiczne, które pełnią w roślinie funkcje obronne. Są to związki, które działają antyoksydacyjnie, chronią roślinę przed szkodliwymi czynnikami środowiskowymi, są substancjami bioaktywnymi, które działają zapobiegawczo i leczniczo u ludzi. Korzyścią diety antynowotworowej jest również, to że bazuje ona na warzywach i owocach, których powinniśmy zjadać w ilości 3 porcje warzyw i 2 porcje owoców, zaś mięso jest dodatkiem.

Do produktów antynowotworowych zaliczamy:

  • warzywa bogate w karotenoidy; marchew, pomidor, batat, dynia, cukinia
  • warzywa krzyżowe; brokuł, kapusta, brukselka, kalafior
  • warzywa strączkowe; groch, soczewica, fasola
  • czosnek, cebula, por, szczypiorek
  • cytrusy: cytryny, pomarańcze, mandarynki, grejpfruty
  • owoce jagodowe; jagody, borówki, maliny, truskawki, żurawina, jeżyny
  • kiszonki
  • jogurt naturalny, kefir
  • kakao, gorzka czekolada
  • soja
  • kurkuma, cynamon
  • imbir
  • zielona herbata
  • rozmaryn, oregano, bazylia, tymianek, pietruszka, majeranek

Komponując dietę antynowotworową należy uwzględnić produkty zbożowe z ciemnej mąki (pieczywo, makarony), kasze, płatki owsiane oraz produktów będących źródłem kwasów tłuszczowych omega-3 (ryby, olej lniany, oliwa z oliwek).

Dieta antynowotworowa nie jest lekiem, który leczy raka jest jedynie czynnikiem, który wspomaga i chroni przed zachorowaniem (jest działaniem profilaktycznym). Niestety bardzo często pacjenci rozumieją dietę antynowotworową jako coś co leczy raka. W trakcie leczenia onkologicznego dieta powinna być dobrana indywidualnie dla każdego pacjenta, uwzględniająca rodzaj stosowanego leczenia, typ nowotworu, aktualny stan zdrowia i samopoczucie chorego.

Profilaktyka

Ośrodki NU-MED Grupy realizują profilaktykę zdrowotną poprzez jednorazowe oraz cykliczne akcje, a także w formie programów profilaktycznych.

Profilaktyka dzieli się na:

  • wczesną, czyli promowanie zdrowego i aktywnego stylu życia
  • pierwotną, czyli zapobieganie chorobom poprzez unikanie czynników ryzyka
  • wtórną, czyli wczesne wykrycie i leczenie choroby
  • trzeciej fazy, czyli hamowanie postępu choroby i ograniczanie powikłań.

Profilaktyka wczesna i pierwotna w ośrodkach Grupy NU-MED realizowana jest poprzez organizację eventów z elementami rekreacji, np. bieg „Ubiegamy się o zdrowie” w Katowicach i Tomaszowie Mazowieckim. Działaniom profilaktycznym sprzyjają też wszelkiego rodzaju plenerowe festyny, podczas których dokonuje się pomiaru poziomu cukru we krwi, pomiar ciśnienia tętniczego, czy przeprowadzana jest analiza składu ciała. Profilaktyka zdrowotna to także jedno z zadań, podejmowane przy organizacji Dni Otwartych Drzwi w ośrodkach w Elblągu, Katowicach, Zamościu i Tomaszowie Mazowieckim.

Realizacja profilaktyki wtórnej to organizowanie badań przesiewowych, np. mammografii, USG piersi, oznaczanie PSA pod kątem wykrycia nowotworów gruczołu krokowego i inne. Zorganizowaną formą działań są programy profilaktyczne.

  • Ośrodek NU-MED w Tomaszowie Mazowieckim, jest jedną z 11-tu placówek w Polsce, które realizowały ogólnopolski Regionalny Program Profilaktyki Pierwotnej i Wczesnego Wykrywania Nowotworów Głowy i Szyi. Program był realizowany w latach 2017-2021 na podstawie umowy Centrum Diagnostyki i Terapii Onkologicznej NU-MED z Ministerstwem Zdrowia, a finansowany był ze środków unijnych. Więcej informacji znajduje się na stronie: www.profilaktygis.pl.
  • Tomaszowski ośrodek w 2016 roku realizował Program Profilaktyczny Raka Płuc, poddając badaniom 100 osób – badania finansowane były na podstawie umowy z Urzędem Marszałkowskim w Łodzi. Podobny program realizowany był w 2018r., gdzie objętych działaniem zostało 150 pacjentów. Analogicznie – program realizowany był w 2019 i 2020r.
  • W latach 2020-2021 Specjalistyczny Szpital Onkologiczny NU-MED zrealizował program wczesnego wykrywania raka piersi „Sąsiadko zbadaj się tak jak ja”. Program, łączący edukację profilaktyczną z przesiewowymi badaniami mammograficznymi realizowany był w powiatach pajęczańskim i radomszczańskim (obszary określane jako „białe plamy” pod względem zgłaszalności kobiet do populacyjnych badań mammograficznych). Program realizowany był na podstawie umowy z Urzędem Marszałkowskim w Łodzi, a finansowany z funduszy europejskich (RPO na lata 2014-2020)
  • Obecnie Specjalistyczny Szpital Onkologiczny NU-MED realizuje program wczesnego wykrywania raka jelita grubego połączony z wykonywaniem przesiewowych badań kolonoskopowych. Głównym celem projektu jest poprawa stanu zdrowia mieszkańców 4 powiatów woj. łódzkiego (tomaszowski, opoczyński, skierniewicki, Skierniewice) w wieku 25-65 lat poprzez udział 650 osób (325 kobiet i 325 mężczyzn) w przesiewowych badaniach kolonoskopowych do 30 czerwca 2023r. Projekt jest realizowany na obszarze tzw. „białych plam” – powiatów o bardzo niskim odsetku zgłaszalności pacjentów do przesiewowych badań kolonoskopowych. Co ważne – także same badania są wykonywane w lokalizacji wskazanej jako „biała plama”(w Tomaszowie Mazowieckim – Tomaszowskie Centrum Zdrowia, ul. Jana Pawła II 35). Wsparcie kierowane jest do osób w wieku aktywności zawodowej (w szczególności do osób pow. 50 roku życia), które mieszkają, uczą się lub pracują w ww. powiatach.
  • Kadra angażuje się w szereg działań o charakterze charytatywnym oraz akcje z zakresu profilaktyki nowotworowej i promocji zdrowia. Współpracujemy z fundacjami i stowarzyszeniami (np. Amazonki) wspierając chorych i ich bliskich w walce z chorobą nowotworową. Co roku wspólnie z Śląskim Uniwersytetem Medycznym w Katowicach i Fundacją NU-MED organizowany jest bieg „UBiegamy się o Zdrowie” #OnkologiaNaCeglanej, który skupią coraz większą liczbę miłośników zdrowego stylu życia.

Działania profilaktyczne kierowane są m.in. do osób aktywnych zawodowo. We współpracy z przedsiębiorcami prowadzone są pogadanki prozdrowotne, często połączone z pakietem badań. Grupę NU-MED w zakresie profilaktyki zdrowotnej wspiera Fundacja NU-MED.

Jakie badania profilaktyczne należy wykonywać i kiedy?

  • Po 25. roku życia każda kobieta powinna regularnie wykonywać badania cytologiczne. Pozwala ono wykryć stany przednowotworowe i wyleczyć je podczas prostego zabiegu.
  • Po 50. roku życia należy wykonać mammografię. Badanie to pozwala wykryć nowotwór piersi we wczesnym stopniu zaawansowania.
  • Pamiętajmy! Nie zapobiega ona zachorowaniu na raka, ale wykrywa go wcześnie, więc szanse na wyleczenie są większe.
  • Po 50. roku życia zalecanym zabiegiem jest kolonoskopia, czyli badanie jelita grubego. Zaleca się, żeby wykonywać ją co pięć, dziesięć lat…
Jak kobieta powinna przeprowadzić samobadanie piersi?

Badać powinnyśmy się raz w miesiącu, najlepiej kilka dni po miesiączce. Zaczynamy od dokładnego obejrzenia piersi. Oceniamy czy skóra nie jest zmieniona. Trzeba zwrócić uwagę na symetryczność brodawek, czy nie ma z nich wycieku, szczególnie budzi niepokój wyciek krwisty. Jeśli widać poszerzone naczynia krwionośne, tzw. „skórkę pomarańczową”, owrzodzenia skóry piersi należy udać się do onkologa Po obejrzeniu przechodzimy do badania okrężnym ruchem piersi. Zwracamy uwagę na wszelkie nierówności, zgrubienia, szczególnie guzki małe, twarde powinny nas zaalarmować. Pamiętajmy o zbadaniu dołów pachowych. Pierwszym objawem może być dyskomfort w pasze. Jeśli cokolwiek wzbudzi nasz niepokój w trakcie samobadania należy zwrócić się o pomoc do onkologa. Do Poradni Onkologicznej skierowanie nie jest wymagane.

Psycholog

Psychoonkolog to osoba, która specjalizuje się w pomocy pacjentom zmagającym się z chorobą onkologiczną, osobom, które są po przebytej chorobie oraz ich bliskim i otoczeniu. Zaangażowanie takiego specjalisty w proces leczenia może przyjmować różne wymiary – edukacja, wsparcie i motywacja, towarzyszenie, terapia odpowiadająca na potrzeby pacjenta.

Jakiej pomocy mogę oczekiwać od psychoonkologa?

Psychoonkolog może towarzyszyć choremu od diagnozy, poprzez cały proces leczenia do wyzdrowienia bądź śmierci. Korzysta przy tym z różnych sposobów pomagania. Jednym z nich jest rozmowa psychologiczna, w czasie której korzystający mają przede wszystkim okazję, by wypowiedzieć swoje myśli, emocje, obawy i wątpliwości związane z doświadczaniem choroby. W rozmowie pacjent ma szansę usłyszeć siebie, przyjrzeć się swojej postawie wobec choroby. Już od momentu diagnozy, na początkowych i kolejnych etapach leczenia (w trakcie radioterapii, chemioterapii, immunoterapii itp.) możemy korzystać ze wsparcia, by odszukiwać w sobie siły i motywację do zdrowienia, wzmacniać nadzieję i pokonywać kryzysy. Zaangażowanie pacjenta to ważny aspekt całego procesu leczenia – w tym również może pomóc psychoonkolog, wskazując obszary, na które pacjent ma wpływ.

Od psychologa możemy dowiedzieć się o technikach relaksacji, radzenia sobie ze stresem czy „dyskutowania” z własnymi myślami, by były bardziej zdrowe i wspierające. W sytuacji pogorszenia stanu zdrowia, gdy leczenie nie przynosi oczekiwanych rezultatów psychoonkolog może towarzyszyć pacjentowi i jego rodzinie w zadbaniu o jakość życia pacjenta i rozwiązywaniu trudności związanych z tym etapem życia, jakim jest umieranie.

Choroba onkologiczna zmienia dotychczasowe życie w każdej rodzinie. Zdarza się, że komunikacja między chorym a jego bliskimi jest nieefektywna, rozmowa z psychoonkologiem na ten temat może wpłynąć na poprawę w relacjach. Członkowie rodzin mogą korzystać z pomocy psychoonkologa, gdy nie wiedzą jak wspierać swojego chorego. Spotkania takie mogą pomóc wspierającym w lepszym zrozumieniu pacjenta na wszystkich etapach leczenia i zaawansowania choroby. Czasami rodzina potrzebuje skorzystać z takiej pomocy wcześniej niż sam pacjent jest na nią gotowy. To pacjent decyduje czy i kiedy zechce skorzystać ze wsparcia, jakie oferuje psychoonkolog.

Opracowała: Milena Milczuk, psychoonkolog CDiTO Zamość

Potrzebujesz dodatkowych informacji?