Leczenie nieonkologiczne

RADIOTERAPIA CHORÓB NIENOWOTWOROWYCH
 

Radioterapia nienowotworowa, znana również jako radioterapia przeciwzapalna, polega na zastosowaniu niskich dawek promieniowania jonizującego w leczeniu schorzeń niezwiązanych z nowotworami i stanowi wartościową, często ostateczną opcję terapeutyczną w przewlekłych, opornych na leczenie zachowawcze chorobach układu ruchu oraz wybranych stanach zapalnych tkanek miękkich.

Pacjent kwalifikujący się do radioterapii przeciwzapalnej:

• Pacjent z potwierdzoną w badaniach obrazowych obecnością zmian patologicznych wymagających leczenia, u którego inne metody terapii nie przyniosły oczekiwanego skutku

• Pacjent zdolny do wyrażenia świadomej zgody na leczenie i współpracujący w trakcie realizacji radioterapii

Wskazania do radioterapii przeciwzapalnej (nienowotworowej)

• Choroba Gravesa–Basedowa – wytrzeszcz gałek ocznych (orbitopatia) oporna na leczenie sterydami

• Zespół bolesnego barku (PHS – periarthritis humeroscapularis), gdy inne metody leczenia są nieskuteczne

• Włóknienie agresywne (fibromatosis aggressiva) – jako leczenie uzupełniające po operacji

• Łokieć tenisisty (EPH – epicondylopathia humeri), gdy inne metody leczenia są nieskuteczne

• Łokieć golfisty, gdy inne metody leczenia są nieskuteczne

• Przykurcz rozcięgna dłoniowego (choroba Dupuytrena) – w fazie włóknienia z przykurczem zgięciowym palców, gdy inne metody są nieskuteczne

• Ostrogi piętowe, gdy inne metody leczenia są nieskuteczne

• Rogowiak (keratoacanthoma)

• Zapalenie ścięgna Achillesa, gdy inne metody leczenia są nieskuteczne

• Kostnienie pozakostne – przed lub po zabiegu operacyjnym

• Bolesne naczyniaki kręgów

• Choroba Ledderhose’a (włókniakowatość rozcięgna podeszwowego), gdy inne metody leczenia są nieskuteczne

Skuteczność leczenia

Efekt przeciwzapalny promieniowania jonizującego wynika z hamowania aktywności cytokin prozapalnych, pobudzenia układu odpornościowego oraz rozplemu tkanki łącznej i naczyń krwionośnych.

• Ostrogi piętowe: ok. 70 % skuteczności w ciągu 3 miesięcy; wg niektórych badań do 97 % (52 % – całkowite ustąpienie dolegliwości; 45 % – częściowe; 3 % – brak efektu)

• Łokieć tenisisty/golfisty: podobny poziom skuteczności co w ostrogach piętowych

• Zwyrodnienia stawów kolanowych: ok. 50 % skuteczności przeciwbólowej

• Zespół bolesnego barku: efektywność 43–93 %, zależna od stopnia zaawansowania i ograniczenia ruchomości

Powikłania leczenia

Powikłania występują rzadko. Należą do nich:

• Zaczerwienienie skóry i złuszczanie naskórka

• Wydłużone gojenie ran pooperacyjnych (średnio o 2–3 dni)

• Zwłóknienia podskórne

• Trwałe przebarwienia skóry

• Niewielkie ryzyko karcinogenezy (ok. 1,5 % u osób po 30. roku życia)

Przebieg procedury radioterapii

• Kwalifikacja – wywiad, badanie przedmiotowe oraz analiza dokumentacji medycznej (w tym badań obrazowych)

• Unieruchomienie regionu – maska termoplastyczna i tomografia komputerowa (bez kontrastu) do planowania

• Przygotowanie planu – opracowanie dawek i pól napromieniania

• Realizacja leczenia – frakcjonowane naświetlanie na akceleratorze liniowym w ustalonej pozycji

Informacje praktyczne dla lekarza kierującego

• Do konsultacji prosimy dołączyć pełną dokumentację medyczną, w tym badania obrazowe (kopie płyt CD) oraz listę aktualnie stosowanych leków

• Pacjentów z silnym bólem należy wyposażyć w doraźne leki przeciwbólowe przed wizytą

• W razie pytań lub wątpliwości prosimy o kontakt z Zakładem Radioterapii celem ustalenia szczegółów i sprawnej organizacji leczenia