Brachyterapia

Brachyterapia jest techniką leczenia w radioterapii, polegająca na bezpośrednim napromienianiu komórek nowotworowych poprzez umieszczenie źródła promieniowania (pierwiastka promieniotwórczego) bezpośrednio w zmianie chorobowej (w guzie) lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie.

Brachyterapia jest uważana za technikę zabiegową, gdyż wymaga implantacji aplikatorów, które w niektórych przypadkach mogą być zakładane w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Ze względu na czas pozostawienia źródeł promieniotwórczych stosuje się aplikację implantów stałych lub aplikację implantów czasowych. W naszych pracowniach brachyterapii Affidea NU-MED stosuje się implanty czasowe, czyli puste prowadnice, gdzie wprowadzanie izotopu promieniotwórczego odbywa się poprzez zdalne sterowanie dopiero po opuszczeniu sali terapeutycznej przez personel i jednocześnie usuwane jest zaraz po napromienieniu.

Wśród placówek Grupy Affidea NU-MED, tę metodę stosują ośrodki w Zamościu, Katowicach, Tomaszowie Mazowieckim i Elblągu.

We wszystkich naszych Placówkach Affidea NU-MED stosuje się technikę wysokiej dawki HDR, gdzie moc dawki sięga powyżej 12Gy/h. Jako źródło promieniowania korzysta się z izotopu irydu (Ir-192). Technika wykorzystuje źródła o wysokiej aktywności, które emitują w krótkim czasie dużą dawkę promieniowania, dzięki czemu zabieg może trwać zaledwie 10 minut.

Ze względu na moc dawki promieniowania wyróżnia się następujące techniki:

• LDR – (low dose rate) niska moc dawki – poniżej 2Gy/h
• HDR – (high dose rate) wysoka moc dawki – powyżej 12Gy/h
• PDR – (pulse dose rate) pulsacyjna moc dawki – dawki planowane są w formie pulsacyjnej w regularnych odstępach czasowych

Formy brachyterapii

W zależności od sposobu umieszczenia źródła promieniotwórczego wyróżnia się następujące formy brachyterapii:

• Brachyterapia wewnątrzjamowa - gdzie źródło promieniotwórcze umieszcza się w okolicę guza
• Brachyterapia śródtkankowa (śródmiąższowa) - gdzie źródło promieniotwórcze wszczepiane jest bezpośrednio w objętość guza
• Brachyterapia powierzchniowa (kontaktowa) - gdzie źródło promieniowania znajduje się na powierzchni nowotworu
• Brachyterapia 3D – HDR w czasie rzeczywistym

Planowanie leczenia

Aby rozpocząć leczenie należy je wcześniej zaplanować, ale w wielu przypadkach planowanie odbywa się tego samego dnia co leczenie. Planowanie odbywa się dzięki nowoczesnym technikom obrazowania – USG, CT, MR. Metody te pozwalają precyzyjnie określić obszar, który ma zostać poddany napromienianiu jak również dokonać rekonstrukcji przestrzennej aplikatora.

Aplikatory są potrzebne do wprowadzenia źródła promieniotwórczego (Ir-192), ich rodzaj jest dobierany w zależności od rozpoznania klinicznego, miejsca oraz stopnia zaawansowania. Decyzję o wyborze aplikatorów dokonuje dwóch lekarzy radioterapeutów (prowadzący i konsultujący). Po założeniu aplikatorów pacjent ma wykonywaną diagnostykę obrazową (USG, TK lub MR), celem określenia obszaru napromieniania, narządów krytycznych i rozmieszczenia aplikatorów. Następnie Zespół Terapeutyczny - fizyk medyczny i lekarz radioterapeuta przygotowują plan leczenia.

Po zaakceptowaniu planu leczenia brachyterapeutycznego Pacjent rozpoczyna terapię. Podczas seansu napromieniania nad pacjentem czuwa Zespół Terapeutyczny, składający się z:

• lekarza radioterapeuty
• fizyka medycznego
• elektroradiologa

Po zakończeniu brachyterapii Pacjent pozostaje pod stałą opieką lekarza radioterapeuty.

Jak wygląda przygotowanie i zabieg?

W leczeniu brachyterapeutycznym wyróżniamy dwa rodzaje aplikacji:

Duży układ aplikatorów:

• Konieczne jest krótkie, dożylne znieczulenie Pacjenta przy udziale anestezjologa
• Podanie odpowiednich leków zleconych przez lekarza
• Założenie odpowiedniego zespołu aplikatorów, adekwatnego do rozpoznania i struktur anatomicznych Pacjenta
• Wykonanie wraz z założonym układem aplikatorów planowania leczenia w pracowni TK lub pracowni MR

Mały układ aplikatorów:

• Pacjent nie wymaga szczególnego przygotowania
• Rodzaj układu dobierany jest w zależności od rozpoznania klinicznego oraz stopnia zaawansowania, po konsultacji lekarza radioterapeuty z drugim specjalistą z tej dziedziny
• Cały zabieg trwa od 5-15 minut

Po założeniu układu aplikatorów, fizyk medyczny w porozumieniu z lekarzem, przygotowują plan leczenia, czyli czas leczenia oraz dawkę. Następnie Pacjent leczony jest promieniowaniem jonizującym powstającym z rozpadu źródła promieniowania umieszczonego w aparacie terapeutycznym typu microSelectron HDR. Podczas leczenia Pacjent obserwowany jest za pośrednictwem systemu kamer video oraz systemu interfonii. Nad bezpieczeństwem Pacjenta w trakcie leczenia czuwają: pielęgniarka, technik elektroradiologii, fizyk medyczny oraz lekarz radioterapeuta.

Jak przygotować się do leczenia?

• Należy umyć ciało pod prysznicem (nie zmywać oznaczeń)
• Zadbać o wypróżnienie się
• Wykazać gotowość do współpracy z personelem medycznym

Z czym wiąże się leczenie? Mogą wystąpić tzw. objawy wypadowe, do których można zaliczyć:

• Nadmierne pocenie
• Osłabienie
• Uderzenia gorąca
• Zawroty głowy

Chory po zabiegu brachyterapii, po wypisie ze szpitala, powinien skontaktować się z lekarzem w każdym przypadku wystąpienia niepokojących objawów.

Opieka ambulatoryjna i szpitalna

Brachyterapia może być wykonywana zarówno w warunkach ambulatoryjnych, jak i szpitalnych. Decyzję o hospitalizacji podejmuje lekarz radioterapeuta. Pacjenci wymagający hospitalizacji kierowani są do oddziałów radioterapii ośrodków Grupy Affidea NU-MED.

Pacjentom zakwalifikowanym do leczenia ambulatoryjnego, których miejsce zamieszkania znajduje się w znacznej odległości od placówki, oferujemy możliwość skorzystania z zakwaterowania w pobliskich hotelach wraz z wyżywieniem oraz transportu między miejscem zamieszkania a placówką medyczną. Koszty zakwaterowania i transportu są refundowane. Takie rozwiązanie zapewnia komfort i eliminuje utrudnienia związane z codziennymi dojazdami z odległych miejscowości.